Geopolitieke breuklijnen, hoge inflatie en de wereldwijde recessie die in 2023 is verdiept, hebben een negatieve invloed op de arbeidsmarkt. Bovendien voorspellen deskundigen van de Internationale Arbeidsorganisatie, het WEF (World Economic Forum), de WB (Wereldbank) en andere internationale structuren de komende jaren een sterke daling van de vraag naar verscheidene beroepen, te midden van de versnelde digitalisering en het gebruik van kunstmatige intelligentie.

Met een competente aanpak van de moderne trends en de invoering van de componenten van de vierde industriële revolutie (4IR) kan de ontwikkeling van nieuwe kennis en vaardigheden bij werknemers echter een drijvende kracht worden voor meer werkgelegenheid. Volgens studies van de Aziatische Ontwikkelingsbank (ADB) kunnen tegen 2025 42.000 nieuwe banen worden gecreëerd in Azerbeidzjan in het kader van de ontwikkeling van de 4IR-economie.

De afgelopen vier jaar werd de mondiale arbeidsmarkt geconfronteerd met uitdagingen die in een halve eeuw niet eerder waren voorgekomen: landen in Europa, Noord-Amerika en Azië, die nog maar net een pandemie en quarantainebeperkingen achter de rug hebben, werden geconfronteerd met een ernstige energiecrisis, stijgende prijzen voor mineralen en landbouwgrondstoffen die hyperinflatie veroorzaakten en de productie verminderden.

De oorlog in Oekraïne, de sanctieconfrontatie en het verbreken van de handels- en logistieke banden in het uitgestrekte Euraziatische gebied hebben al even grote schade toegebracht aan de post-Sovjetarbeidsmarkten. Deze negatieve trends blijken uit de laatste rapporten van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO): in 2022 steeg het aantal werklozen in de wereld met 207 miljoen, 21 miljoen meer dan in het jaar 2019 vóór de crisis.

In 2023 is de situatie niet veel beter: de wereldwijde werkgelegenheid zal slechts met 1 procent groeien, de helft minder dan in het voorgaande jaar (2,3 procent groei), terwijl het aantal werklozen met nog eens 3 miljoen zal toenemen, tot een totaal van 210 miljoen mensen.

De werkgelegenheid zal in 2024 eveneens laag blijven, met een groei van slechts 1,1%. Uit het rapport Working Time in Different Countries van de IAO blijkt onder meer een aanhoudende neerwaartse trend in het gemiddelde inkomen naarmate de arbeidstijd afneemt, en in de toekomst zullen steeds meer mensen in ontwikkelingslanden banen van lagere kwaliteit met minder loon en minder aantrekkelijke voorwaarden moeten accepteren.

Dit zijn echter niet de enige factoren die de arbeidsmarkt beïnvloeden. In het recente rapport The Future of Jobs 2023 van het World Economic Forum (WEF) wordt bijvoorbeeld opgemerkt dat het aantal banen in de wereld de komende vijf jaar met 14 miljoen, oftewel 2 procent, zal afnemen. Het WEF voorspelt dat tegen eind 2027 69 miljoen banen zullen worden gecreëerd, maar tegelijkertijd zullen 83 miljoen mensen hun baan verliezen.

De ontslagen zullen vooral de financiële en administratieve sector treffen: caissières, waaronder kaartjesverkopers en bankiers, alsmede post- en boekhoudkundig personeel, secretaresses en andere griffiers, met ook wetgevers en ambtenaren in de top 10 van beroepen die zullen afnemen.