Het belangrijkste klimaatevenement van 2023 – COP28 Summit 2023, dat onder auspiciën van de VN wordt gehouden, is van start gegaan in Dubai. De belangrijkste kwesties van de wereldwijde agenda voor de overgang naar schone energie, klimaatfinanciering, sociale integratie, enz. worden besproken op de 28e Conferentie van de Partijen bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering, de grootste stad in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE).

De presidenten en regeringsleiders van meer dan 190 landen, evenals ongeveer 70.000 afgevaardigden, namelijk geleerden, deskundigen, zakenmensen, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, journalisten, enz. zijn in de VAE aangekomen om deel te nemen aan de top, die tot 12 december zal duren.

Ook de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev is in de VAE aangekomen om deel te nemen aan het wereldwijde klimaatforum.

De COP-toppen, waartoe de VN het initiatief heeft genomen en die sinds 1992 worden gehouden, zijn de belangrijkste platforms om de wereldwijde klimaatagenda te bespreken. Tijdens deze bijeenkomsten zijn alle belangrijke besluiten genomen om de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Tijdens COP3 in 1997 werd bijvoorbeeld het Kyoto-protocol ondertekend. Op basis van dit protocol gingen de landen vrijwillig verbintenissen aan om hun uitstoot te verminderen. Dit protocol gaf de aanzet tot de handel in koolstof voor de uitstoot van broeikasgassen.

Het COP21-forum in 2015 was een zeer belangrijke mijlpaal. Na afloop van het forum werd de Overeenkomst van Parijs ondertekend. Volgens dit akkoord kwamen de landen overeen om de temperatuurstijging op aarde in de 21e eeuw te beperken tot 2°C ten opzichte van het pre-industriële niveau en om een stijging van 1,5°C te voorkomen.

Helaas is de mondiale agenda sterk veranderd na de COVID-19 pandemie en de daaropvolgende economische crises, de dreigende hongersnood en de ineenstorting van de energievoorziening, die voornamelijk verband houden met de Russisch-Oekraïense oorlog en de sanctieconfrontatie in de Euraziatische regio.

Vandaag de dag moeten veel landen complexe problemen oplossen die de klimaatagenda naar de achtergrond hebben gedrongen. Stijgende prijzen voor fossiele koolwaterstoffen, een tekort aan aardgas, ernstige droogtes die hebben geleid tot een daling van de elektriciteitsproductie in waterkrachtcentrales, dwingen veel landen om opnieuw steenkool, turf en stookolie te gebruiken die lijken weg te kwijnen.

De wereldwijde recessie, die het inkomen van landen, voornamelijk ontwikkelingslanden, vermindert, ontneemt hen op haar beurt de mogelijkheid om te investeren in de uitbreiding van “groene” opwekking, om nog maar te zwijgen van het feit dat hernieuwbare energiebronnen de traditionele energiebronnen – olie en aardgas – niet kunnen vervangen, zelfs niet in hoogontwikkelde landen.

Volgens de voorspellingen van het Internationaal Energieagentschap (IEA) moet er de komende 10 jaar wereldwijd minstens 440 miljard dollar per jaar worden geïnvesteerd in de hernieuwbare energiesector, en zal dit bedrag tegen 2033 ongeveer 4 biljoen dollar bedragen, wat de economisch ontwikkelde regio’s van de nodige energievolumes zal voorzien.

Er zal echter ongeveer 20 biljoen dollar in de hernieuwbare energiesector geïnvesteerd moeten worden om wereldwijd een vergelijkbaar effect te garanderen. Helaas zijn de investeringen in groene energie volgens schattingen van het IEA in de eerste vijf jaar na de ondertekening van de Overeenkomst van Parijs in 2015 met slechts twee procent per jaar gestegen, wat extreem laag is.

Dit cijfer is sinds 2020 gestegen naar 12 procent per jaar dankzij grote investeringen in zonne- en windenergie, waaronder een recordjaar voor offshore windenergie in 2021.

De dynamiek van het gebruik van hernieuwbare energiebronnen in ontwikkelingslanden nam af na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. De bevolking van arme landen maakt zich zorgen over de dalende levensstandaard, sociale problemen en stijgende voedselprijzen. Kiezers eisen dat er geld wordt besteed aan relevante zaken, in plaats van aan VN-klimaatprojecten.

Bovendien veranderen de autoriteiten van de rijkste landen, die voorop liepen in de strijd tegen klimaatverandering, de agenda. Het Verenigd Koninkrijk heeft bijvoorbeeld een aantal klimaatverplichtingen opgegeven, terwijl de partij van klimaatsceptici onlangs in Nederland heeft gewonnen.

Olie- en gasproducerende landen, met name Rusland, Iran en de OPEC-landen, zijn het op hun beurt eens met de noodzaak om af te stappen van fossiele brandstoffen en staan een geleidelijke en langere overgangsperiode naar volledige koolstofneutraliteit voor.

De klimaatproblemen zijn echter niet verdwenen, integendeel, ze zijn verergerd. Het olie- en gasverbruik in de wereld groeit, waardoor de uitstoot toeneemt; als gevolg daarvan heeft de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer dit jaar opnieuw een recordhoogte bereikt. Uit de waarnemingen blijkt dat 2023-2024 naar verwachting de warmste periode ter wereld zal zijn.

Volgens artikel 14 van de Overeenkomst van Parijs moet de wereld de eerste resultaten in 2023 samenvatten, waarna dit elke vijf jaar moet gebeuren. In september werd een technische beoordeling van deze resultaten gepubliceerd, en de conclusies zijn teleurstellend. Als de uitstoot niet snel wordt verminderd, zullen de doelstellingen van het Akkoord van Parijs niet worden gehaald.

VN-experts denken dat er minder mogelijkheden zijn en dat er meer beslissende stappen nodig zijn om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 43 procent en tegen 2035 met 60 procent te verminderen ten opzichte van 2019, en om tegen 2050 een CO2-uitstoot van nul procent te bereiken.

Secretaris-generaal António Guterres van de VN heeft onlangs opgemerkt dat de planeet afstevent op een temperatuurstijging van minstens 3°C. De passiviteit van de mensheid zorgt voor grote problemen. De temperaturen op de polen stijgen snel, ijs smelt, hitte, overstromingen en branden bedreigen het leven van mensen, wat leidt tot massale migratie, enz.

Te midden van deze negatieve situatie proberen de deelnemers aan de COP28-top, die in Dubai van start is gegaan, een consensus te bereiken over aspecten van de wereldwijde klimaatagenda. Bijna twee weken lang zullen de verslagen worden aangehoord en zullen er tijdens panelsessies van de klimaatconferentie in de VAE discussies worden gevoerd over de problemen van de overgang naar schone energie, aspecten van klimaatfinanciering, op de natuur gebaseerde oplossingen en sociale integratiekwesties.

Naar verwachting zullen er na het forum besluiten worden genomen over de beperking van de klimaatverandering, duurzaamheid en aanpassing aan klimaatrisico’s. Met name de oprichting van een fonds dat de armste landen ter wereld zal helpen bij het compenseren van economische schade door klimaatrampen moet een van de belangrijke beslissingen van de COP28-top worden.

“Ik ben verheugd de oprichting van een fonds van $30 miljard voor wereldwijde klimaatoplossingen aan te kondigen. Het fonds, Alterra genaamd, zal naar verwachting investeringen stimuleren voor een totaalbedrag van 250 miljard dollar tegen 2030,” zei de president van de VAE, Sheikh Mohamed bin Zayed Al Nahyan, tijdens het forum.

Tijdens de top werd met name verklaard dat de VAE en Duitsland al hadden toegezegd om elk $100 miljoen aan het fonds toe te wijzen, Italië bereid was om 100 miljoen euro toe te wijzen, het VK – $75 miljoen, de VS – $24,5 miljoen en Japan – $10 miljoen. Over het handvest en de regels van het fonds, en de voorwaarden voor het besteden van de fondsen aan de behoeften van de landen in het Zuiden, moet echter nog overeenstemming worden bereikt voor het einde van de top.

“De wereld is nog ver verwijderd van de plannen om de belangrijkste klimaatdoelstellingen te halen. Ondanks alle inspanningen is er 30 procent meer kooldioxide in de atmosfeer dan voorheen, en bijna 40 procent meer methaan. Er zijn grotere inspanningen nodig voor de energietransitie, want het gevaar van klimaatverandering is niet ver weg,” zei de koning van het Verenigd Koninkrijk Charles III tijdens COP28.

Tegelijkertijd verklaarde de Britse premier Rishi Sunak bereid te zijn om meer inspanningen te leveren om de klimaatproblemen op te lossen. De Britse regering is van plan alles in het werk te stellen om de ontwikkeling van hernieuwbare energie te versnellen, de bossen op de planeet te beschermen en actiever particuliere financiering voor deze projecten aan te trekken.

De secretaris-generaal van de VN, Antonio Guterres, riep op zijn beurt mijnbouw- en brandstofbedrijven op om actiever te investeren in de overgang naar hernieuwbare energiebronnen, en beval de regeringen aan om deze veranderingen af te dwingen door in de industrie inkomstenbelastingen in te voeren om de CO2-uitstoot te verhogen, en door subsidies voor traditionele energie op basis van fossiele brandstoffen te beëindigen.

In dit opzicht heeft Azerbeidzjan een aantal voordelen. Ongeveer anderhalf decennium geleden schakelde Azerbeidzjan zijn elektriciteitsindustrie al over op minder vervuilend aardgas, door centrales die stookolie gebruikten uit bedrijf te nemen of te moderniseren. Op zijn beurt heeft het land de uitstoot van schadelijke stoffen sterk verminderd door de invoering van moderne technologieën in de energie-intensieve industrie.

“Vandaag de dag is slechts 0,15 procent van de wereldwijde uitstoot voor rekening van Azerbeidzjan,” zei de nationale coördinator van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering en de Azerbeidzjaanse onderminister van Ecologie en Natuurlijke Hulpbronnen Umayra Taghiyeva, die deelnam aan COP28.

“Deze indicatoren zullen consequent worden verminderd. Azerbeidzjan heeft zich ertoe verbonden om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met 40% te verminderen ten opzichte van 1990, en heeft ook het initiatief genomen om tegen 2050 een koolstofneutrale zone te creëren in de gebieden die in 2021 tijdens de COP26-top in Glasgow zijn bevrijd van bezetting,” merkte ze op.

De nationale coördinator benadrukte dat Azerbeidzjan ook de regionale leider is op het gebied van landschapsarchitectuur. In 2023 zullen er drie miljoen bomen van verschillende soorten worden geplant, wat een grote bijdrage levert aan de verbetering van het milieu en het klimaat. Azerbeidzjan is de laatste tijd actief bezig geweest met de ontwikkeling van het segment “groene” opwekking, en heeft vele honderden miljoenen buitenlandse investeringen in de sector voor hernieuwbare energie aangetrokken om dichter bij koolstofneutraliteit te komen en de energiesector te diversifiëren.

De inspanningen van Azerbeidzjan worden wereldwijd zeer gewaardeerd. Azerbeidzjan staat bijvoorbeeld op de 32e plaats van 120 landen in het rapport “Fostering Effective Energy Transition – 2023” van het World Economic Forum (WEF) van juli, vanwege de inspanningen die het land heeft geleverd om over te schakelen op een duurzaam en efficiënt energiesysteem.

Dit is niet verrassend, gezien de recente snelle transformaties. Er wordt bijvoorbeeld een “groene” energiezone gecreëerd in de regio Karabach. Een dozijn kleine waterkrachtcentrales zijn gereconstrueerd en in gebruik genomen dankzij de inspanningen van het bedrijf Azerenergy. Er worden zonnecentrales gebouwd, elektriciteitsleidingen en onderstations aangelegd en er zal een doorvoercentrum voor energie tussen Türkiye en Europa worden opgezet in de autonome republiek Nakhchivan in Azerbeidzjan.

In het algemeen wordt het potentieel aan hernieuwbare energie van Azerbeidzjan geschat op 27 gigawatt onshore en 157 gigawatt op het Kaspische plat. Tegen 2027 zal er vier gigawatt aan hernieuwbare energiecapaciteit ontwikkeld zijn. Bovendien is Azerbeidzjan, dat een enorm potentieel heeft voor de ontwikkeling van koolstofarme energie, ook bezig met het opzetten van een transmissie-infrastructuur (elektriciteitsleidingen, onderstations) om ongeveer 80 procent van de elektriciteit te exporteren, voornamelijk naar Europa.

Het Azerbeidzjaanse ministerie van Energie heeft de afgelopen jaren een aantal memoranda ondertekend met het Saoedi-Arabische ACWA Power, het Britse bp en het Australische Fortescue Future Industries voor de uitvoering van grootschalige groene opwekkingsprojecten. Het bedrijf Masdar uit de VAE heeft onlangs de grootste zonne-energiecentrale in de regio in gebruik genomen, de Garadagh zonne-energiecentrale met een capaciteit van 230 MW. Bovendien heeft het Ministerie van Energie aanvullende overeenkomsten met dit bedrijf getekend voor de ingebruikname van installaties voor hernieuwbare energie met een totale capaciteit van 1000 MW.

De vooruitzichten voor bilaterale samenwerking in de sector hernieuwbare energie werden ook besproken tijdens de COP28-top, als onderdeel van de onderhandelingen tussen de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev en de president van de VAE, Sjeik Mohamed bin Zayed Al Nahyan.

Tijdens het gesprek tussen de staatshoofden werd gewezen op het belang van het gezamenlijke investeringsfonds, dat een belangrijke bijdrage zal leveren aan de ontwikkeling van de handels- en economische betrekkingen en de investeringssfeer.

Het belang van een succesvolle samenwerking tussen de Staatsoliemaatschappij van de Republiek Azerbeidzjan (SOCAR) en de Nationale Oliemaatschappij van Abu Dhabi (ADNOC) en hun deelname aan gezamenlijke projecten, evenals de interactie op het gebied van scheepvaart, transport, logistiek en de ontwikkeling van de Middencorridor samen met AD Ports Group (VAE) en gespecialiseerde Azerbeidzjaanse organisaties werd benadrukt.

De capaciteiten van Azerbeidzjan op het gebied van “groene” energie waren te zien in het interactieve paviljoen op het COP28-forum. De stands van Azerbeidzjan bevatten informatie over de inspanningen van het land om de hernieuwbare energiesector te ontwikkelen, de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, “slimme” dorpen te ontwikkelen, waterkrachtbronnen te ontwikkelen, bomen te planten, de natuurlijke balans in Karabach te herstellen en andere milieuprojecten.

Referentie: Caliber.az