Het herstel van de bevrijde gebieden door de regering van Azerbeidzjan is in volle gang. De ooit verwoeste en lege gebieden zijn hersteld van de sporen van de Armeense bezetting om de verdreven inwoners weer te verwelkomen. De Azerbeidzjaanse autoriteiten hebben dit de “Grote Terugkeer” genoemd, wat staat voor een terugkeer naar het land van de voorouders na 30 jaar gedwongen scheiding.

President Ilham Aliyev heeft onlangs details bekendgemaakt over de plannen om de voormalige binnenlandse ontheemden te verhuizen naar de gebieden die in 2020 bevrijd zullen zijn van de Armeense bezetting. Tijdens zijn toespraak in een regeringsvergadering op 11 juli zei Aliyev dat er een relevant programma wordt uitgevoerd om de terugkeer van bewoners naar vijf nederzettingen, een stad en vier dorpen mogelijk te maken.

“In totaal moeten er 100 nederzettingen worden herbouwd in de eerste fase van het Grote Terugkeerprogramma. Ik heb persoonlijk deelgenomen aan de openingsceremonies van 30 nederzettingen, acht steden en 22 nederzettingen en dorpen. Er zijn masterplannen opgesteld en goedgekeurd, en op veel plaatsen zijn zeer uitgebreide bouwwerkzaamheden aan de gang,” verklaarde president Aliyev.

“Tegen het einde van dit jaar zullen we, op basis van het algemene investeringsprogramma, zorgen voor de besteding van maar liefst 12 miljard manats [$7,06 miljard] in Karabach en Oost-Zangazur. Ik moet ook opmerken dat al deze werkzaamheden op kosten van Azerbeidzjan worden uitgevoerd. Met uitzondering van twee scholen, worden alle resterende infrastructuur- en bouwwerkzaamheden gefinancierd uit de Azerbeidzjaanse staatsbegroting en uitgevoerd door Azerbeidzjaanse staatsbedrijven,” merkte het staatshoofd op. In maart van dit jaar werden twintig families met 90 mensen hervestigd in het dorp Talish als onderdeel van het door de staat geleide “Grote Terugkeer”-programma. In mei en juni keerden in totaal 70 gezinnen, waaronder 266 personen, terug naar de stad Lachin. Tegen het einde van 2023 zullen ook de Sus en Zabukh dorpen van Lachin hun inwoners terug verwelkomen.

Sinds juli 2022 werden bijna 90 gezinnen gehervestigd in het dorp Agali van het bevrijde district Zangilan. Het dorp Agali is heringericht als het eerste slimme dorp in de bevrijde gebieden, met alle vitale infrastructuurfaciliteiten, waaronder een ziekenhuis, een school en een kleuterschool, maar ook geavanceerde technologieën en milieuvriendelijke systemen.

Het dorp bestaat uit 150 woongebouwen, variërend van twee tot drie verdiepingen, evenals een kleuterschool, school, medisch centrum en waterkrachtcentrale, naast andere faciliteiten.

De ontwikkeling van Agali is gebaseerd op vijf belangrijke componenten: huisvesting, productie, sociale diensten, slimme landbouw en alternatieve energie. Het slimme landbouwconcept in Agali moet nieuwe innovaties introduceren in de landbouwsector van Azerbeidzjan. Daarnaast zijn er verschillende kantoren gevestigd in Agali, waaronder Azerpost, ASAN Service multifunctioneel sociaal dienstencentrum, DOST sociaal ondersteuningscentrum en het Centrum voor Ontwikkeling van Kleine en Middelgrote Ondernemingen. Bovendien wordt er momenteel een landbouwpark gebouwd in het dorp. De inwoners van Agali zullen toegang krijgen tot meer dan 100 online diensten met betrekking tot sociale zekerheid en werkgelegenheid.

De Azerbeidzjaanse regering lanceerde grote infrastructuurprojecten in Karabach en Oost-Zangazur kort nadat de regio’s in 2020 tijdens een 44 dagen durende oorlog werden bevrijd van de Armeense bezetting.

De toewijzingen in de staatsbegroting voor 2023 voor de lopende en nieuwe wederopbouwprojecten in de bevrijde regio’s Karabach en Oost-Zangazur bedragen 5,26 miljard AZN, oftewel 3,1 miljard dollar.

In 2022 werd 4,315 miljard AZN, oftewel 2,5 miljard dollar, geïnvesteerd in de wederopbouw van de bevrijde gebieden. In 2021 bedroegen de totale financiële toewijzingen voor dit doel 2,178 miljard AZN (1,28 miljard dollar). Armenië en Azerbeidzjan zijn al tientallen jaren verwikkeld in een gewapend conflict over de regio Karabach (Garabagh) van laatstgenoemde. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 lanceerde Armenië een militaire campagne tegen Azerbeidzjan. De oorlog eindigde in 1994 in een staakt-het-vuren en Armenië bezette met geweld 20 procent van het internationaal erkende grondgebied van Azerbeidzjan. Meer dan 30.000 Azerbeidzjanen werden gedood, 3.890 vermist en een miljoen mensen werden verdreven uit deze gebieden in een brutale etnische zuiveringscampagne uitgevoerd door Armenië.

Op 27 september 2020 nam het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan een gewelddadige wending toen Armeense troepen die gelegerd waren in bezet Azerbeidzjaans land militaire posities en nederzettingen van Azerbeidzjan beschoten. Tijdens de 44 dagen durende oorlog bevrijdden de Azerbeidzjaanse strijdkrachten meer dan 300 nederzettingen, waaronder de steden Jabrayil, Fuzuli, Zangilan, Gubadli en Shusha, van een bijna 30 jaar durende illegale Armeense bezetting. De oorlog eindigde met de ondertekening van een tripartiete verklaring door Armenië, Azerbeidzjan en Rusland op 10 november 2020. Volgens de overeenkomst gaf Armenië ook de bezette districten Aghdam, Kalbajar en Lachin terug aan Azerbeidzjan.

Referentie: Mushvug Mehtiyev voor Caliber.az