Referentie: Khazar Akhundov voor Caliber.az

Ondanks de negatieve ontwikkelingen in de wereldhandel, de afname van de economische dynamiek in de EU en de VS, de daling van de export naar China, enzovoort, is de niet-grondstoffenexport in Azerbeidzjan in de periode januari-juli van dit jaar met bijna 18% gestegen. De groei van de productie in de niet-oliesector wordt aanzienlijk ondersteund door de activiteiten van industrieparken en -districten, waarvan de producten tegenwoordig naar 60 landen worden geëxporteerd onder het merk “Made In Azerbaijan”. Volgens recent gepubliceerde gegevens van het Agentschap voor de Ontwikkeling van Economische Zones (IZIA) gaat de ontwikkeling van industriële clusters in het land in hoog tempo door, waarbij het aantal nieuwe inwoners toeneemt en de investeringen in exportgerichte industriële projecten groeien.

Volgens onlangs gepubliceerde rapporten van deskundigen van het secretariaat van Genève van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) zal de wereldeconomie in het derde kwartaal van dit jaar waarschijnlijk niet gestaag groeien, hoewel de handelssituatie in het tweede kwartaal iets is verbeterd ten opzichte van het jaar-op-jaar-resultaat. De vertraging van de handel is vooral uitgesproken in de industriële sector: volgens een nieuwe WTO-indicator, de “Goods Trade Barometer”, daalden de exportorders in de meeste primaire sectoren, met uitzondering van de auto-industrie, die een groei van 110,8 punten noteerde. “Op een schaal van 100 punten blijft de component van de exportorders voor het derde kwartaal zwak”, aldus het WTO-rapport. “De meeste indicatoren van de barometer blijven onder de basislijn van 100 punten. Dit geldt voor exportorders (97,6 punten), containervervoer (99,5), luchtvervoer (97,5), grondstoffenhandel (99,2) en elektronicacomponenten (91,5)”.

De impact van de energie- en voedselcrisissen van het afgelopen jaar, een ongekende inflatie en nooit eerder geziene pogingen in Noord-Amerika en de Europese Unie om de rente te verhogen om de stijgende prijzen tegen te gaan, verklaren deze moeilijke situatie. De keerzijde van deze maatregelen leidde tot hogere schuldkosten, minder investeringen en een lagere productie, waardoor de industrieën in de belangrijkste economieën ter wereld sinds begin 2023 in een recessie verkeren – een afname van de productie en handelsdynamiek.

Al deze wereldwijde negativiteit heeft tot op zekere hoogte de economieën van ontwikkelingslanden getroffen en in het bijzonder de post-Sovjetregio, waar de handelssamenwerking te kampen had met de uitdagingen van de oorlog in Oekraïne, de verstoring van de transportlogistiek en andere risico’s. In tegenstelling tot veel andere post-Sovjetregio’s heeft de handelssamenwerking echter te kampen met de uitdagingen van de oorlog in Oekraïne. In tegenstelling tot veel voormalige Sovjetlanden heeft het tempo van de productie en export van niet-olieproducten in Azerbeidzjan dit jaar echter een benijdenswaardige stabiliteit laten zien en is het er over het algemeen in geslaagd om het momentum van de afgelopen twee jaar vast te houden. In 2021 bedroeg de totale aanvoer van niet-olie- en gasproducten meer dan $2,713 miljard, een stijging met een record van 47,2%, en deze positieve trend zette zich voort in 2022 – er werd voor meer dan $3,047 miljard aan goederen naar het buitenland verscheept, wat 12,3% meer is dan vorig jaar.

Volgens de onlangs gepubliceerde gegevens van het Center for Analysis of Economic Reforms and Communications (CAERC) bedroeg de niet-olie export van Azerbeidzjan in januari-juli 2023 $2 miljard, wat 17,8% meer is dan in dezelfde periode vorig jaar. Dit is een zeer goed begin, dat hoop geeft op een volledige uitvoering van de overheidsprognoses voor de niet-olie-export in 2023 op $3,5 miljard. Aan de andere kant getuigt de exportgroei van het concurrentievermogen van de industrie- en landbouwproducten van Azerbeidzjan en de aanwezigheid van een gestage vraag ernaar, niet alleen in de post-Sovjetregio, maar ook in het buitenland.

Hierbij moet worden opgemerkt dat geopolitieke conflicten en het negatieve effect van de recessie op de economieën van ontwikkelde landen een kans hebben gecreëerd voor veel exporteurs uit ontwikkelingslanden, die hun export naar Europa, de VS en andere ontwikkelde markten hebben vergroot. Samen met de Centraal-Aziatische republieken heeft ook het neutrale, niet-gebonden Azerbeidzjan van deze veranderingen geprofiteerd, waar de binnenlandse productie de nodige volumes heeft weten te behouden en vooral relatief meer betaalbare prijzen heeft weten te bieden. Ons land heeft met name de externe aanvoer van industriële producten – carbamidemeststoffen, polymeren, brandstof, andere petrochemische producten, maar ook bouwmaterialen, concentraten van ertsen, koperkabels en opgerold aluminium, edelmetalen, vers fruit en verwerkte voedingsmiddelen, en meer recentelijk elektriciteit (voor de eerste 7 maanden van 2023 werd 314,46 miljoen dollar geëxporteerd) – op dynamische wijze verhoogd. De meest recente mijlpaal voor de exportstrategie van Azerbeidzjan was de veelvoudige toename van de levering van elektriciteit, omdat hierbij, in tegenstelling tot de export van grondstoffen, verschillende productiesectoren betrokken zijn, die een hogere toegevoegde waarde bieden.

Het is opmerkelijk dat ons land zijn gestaag groeiende industriële export vooral te danken heeft aan de effectieve maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen om het programma voor de nieuwe industrialisatie van Azerbeidzjan te ontwikkelen. Dit programma richt zich op de vorming van industriële zones, industriële districten en andere profielclusters, waaronder de onlangs gelanceerde eerste fase van de Vrije Economische Zone voor Productie en Logistiek in de haven van Alata. Volgens recent gepubliceerde gegevens van het Agentschap voor de Ontwikkeling van Economische Zones is er de afgelopen jaren 7,18 miljard manaat (ongeveer 4,22 miljard dollar) geïnvesteerd in de industrieparken en industriële wijken die in het land zijn aangelegd, waarvan 6,56 miljard manaat (3,86 miljard dollar) al is uitgegeven. Deze stappen hebben het mogelijk gemaakt om 10.600 nieuwe banen te creëren, met een investeringsvolume van 690 miljoen manat (ongeveer 405 miljoen dollar) in de volgende fase, die ook meer dan 5.200 banen zal opleveren.

De koppositie onder de industriële clusters die in het land zijn gecreëerd, wordt ingenomen door het Sumgayt Chemical-Industrial Park (SCIP): de totale investering in industriële faciliteiten die bij de 37 inwoners van SCIP zijn geregistreerd, bedraagt meer dan 5,3 miljard manat (ca. $3,12 miljard), waardoor meer dan 4.000 banen zijn gecreëerd in het chemiepark. En in de komende jaren wordt de investering van nog eens 386 miljoen manat (ca. 227 miljoen dollar) verwacht, waardoor meer dan 2.000 nieuwe vacatures worden gecreëerd. Opgemerkt moet worden dat de SCIP de leider is in termen van productie- en exportvolumes – respectievelijk 8,67 en 3,12 miljard manat (ca. $5,10 en $1,84 miljard).
“Op dit moment zijn er 134 bedrijven geregistreerd als inwoners van Azerbeidzjaanse industriële clusters, vanaf het begin van hun activiteiten tot 1 augustus 2023 is er in totaal 10,23 miljard manat (ongeveer $10,23 miljoen) aan productie geproduceerd in industrieparken en -wijken. Hiervan werden producten ter waarde van 3,35 miljard manat (ca. $1,97 miljard) geëxporteerd, die in 60 landen onder het merk “Made In Azerbaijan” werden verkocht”, aldus een verklaring van IZIA.
Deze positieve investering werd ook in de eerste helft van het lopende jaar gehandhaafd: Er werd voor 1,4 miljard manat (ongeveer $820 miljoen) aan productie geproduceerd in de industriële zones van het land, en meer dan een derde van de totale productie werd geëxporteerd. Tegelijkertijd blijven Azerbeidzjaanse en buitenlandse bedrijven in het lopende jaar actief de capaciteiten van de industriële clusters van het land ontwikkelen: in januari-juli 2023 kregen 19 bedrijven de status van nieuwe inwoners, wier investering in de oprichting van bedrijven wordt geschat op 244 miljoen manaat (ca. 143 miljoen dollar), en dit zal nog eens 1500 nieuwe banen opleveren.
In het algemeen kan Azerbeidzjan volgens schattingen van het Ministerie van Economische Zaken verwachten dat het volume van de niet-olie-export tegen 2027 zal zijn gestegen tot minstens 5 miljard dollar, en dit is heel goed haalbaar gezien het hoge tempo van de ontwikkeling van agro-industriële clusters, waaronder in de Garabagh-regio. Om de niet-olieproductie en -export te verhogen in het kader van de vierjarige “Strategie voor sociaaleconomische ontwikkeling van Azerbeidzjan tot 2026”, is een van de belangrijkste taken om het aandeel van kleine en middelgrote bedrijven in het BBP in de niet-oliesector op 35% te brengen, en de werkgelegenheid in het niet-grondstoffensegment van kleine en middelgrote bedrijven is maximaal 60%. Tot slot moet er meer worden gedaan om de geografische distributie van niet-olieproducten uit te breiden, in de eerste plaats naar China, maar ook naar de Perzische Golf, Noord-Afrika en Oost-Europa.