Referentie: Vadim Mansurov voor Caliber.az

Azerbeidzjan en Oezbekistan versnellen de dynamiek van hun bilaterale samenwerking, waarbij de twee staten grootse en uiteenlopende plannen hebben. Een belangrijke doorbraak in de zakelijke relaties van deze Turkse staten was natuurlijk gekoppeld aan het officiële bezoek van de Azerbeidzjaanse leider Ilham Aliyev aan dit land afgelopen zomer, maar sindsdien lijkt er een nieuwe kwalitatieve sprong te zijn gemaakt. Deze indruk kwam tot uiting tijdens een paneldiscussie getiteld “Azerbeidzjan – Oezbekistan: nieuwe horizonten van samenwerking” die op 8 augustus in Bakoe werd gehouden en werd bijgewoond door Azerbeidzjaanse en Oezbeekse diplomaten, deskundigen en politieke wetenschappers.

Zoals de organisator van het bilaterale evenement, voorzitter van het Center for Analysis of International Relations (AIR Center) Farid Shafiyev, opmerkte, zijn er al nauwe banden tussen onze landen, maar ligt er nog veel meer in het verschiet. Volgens de Oezbeekse ambassadeur in Azerbeidzjan, Bakhrom Ashrafkhanov, is de Oezbeeks-Azerbeidzjaanse samenwerking de afgelopen jaren in een nieuw en verder ontwikkeld stadium terechtgekomen. De Azerbeidzjaanse ambassadeur in Oezbekistan, Huseyn Guliyev, wees op zijn beurt op de belangrijke rol van de Organisatie van Turkse Staten (OTS) bij de eenwording van de Turkse landen en het oplossen van belangrijke kwesties.

De deelnemers aan de rondetafel waren begrijpelijkerwijs bemoedigd door de aankondiging dat de president van Oezbekistan, Shavkat Mirziyoyev, aan het eind van de zomer een bezoek zal brengen aan Azerbeidzjan. We zouden graag meer willen weten over deze gebeurtenis: welke aspecten van de samenwerking tussen onze landen zullen tijdens het bezoek van Mirziyoyev aan bod komen en hoe zijn deze verbonden met de fundamentele veranderingen in de geopolitiek van de regio?

Opgemerkt moet worden dat de contacten tussen de hoofden van onze staten zowel dit jaar als vorig jaar plaatsvonden en zo levendig mogelijk waren. De president van Azerbeidzjan heeft Oezbekistan in 2022 drie keer bezocht – zowel voor officiële staatsbezoeken als voor zijn deelname aan internationale fora. President Mirziyoyev bezocht dit jaar ook Bakoe en nam deel aan de top van de Contactgroep van de Niet-Gebonden Beweging, die van 1-3 maart in Azerbeidzjan werd gehouden. Op 19 juli ontving Ilham Aliyev de premier van de Republiek Oezbekistan, Abdulla Aripov, en besprak tijdens de bijeenkomst zaken met betrekking tot het belang van de transportroute “Middencorridor”, de vooruitzichten van de deelname van Oezbeekse bedrijven aan de vrije economische zone die in ons land in de haven van Alat is gevestigd, en de activiteiten van de intergouvernementele commissie. Tegelijkertijd benadrukten de gesprekspartners het belang van de 12e bijeenkomst van diezelfde Gemengde Azerbeidzjaans-Oezbeekse Intergouvernementele Commissie, die op 18 juli in Shusha wordt gehouden.

Het strakke schema van de contacten tussen de hoofden van de twee staten en leden van de regering doet vermoeden dat het aanstaande bezoek van het Oezbeekse staatshoofd aan Bakoe verband houdt met het doel om de bestaande overeenkomsten te consolideren.

Farid Shafiyev, voorzitter van het Center for Analysis of International Relations (AIR Center), is daarvan overtuigd. Volgens hem houdt het bezoek van Shavkat Mirziyoyev aan Azerbeidzjan verband met de verdere ontwikkeling van de bilaterale betrekkingen, voornamelijk op economisch en veiligheidsgebied. Tegelijkertijd wordt er, zoals de politicoloog in zijn gesprek met Caliber.Az opmerkte, een groot potentieel voor samenwerking gezien op het gebied van investeringen en toerisme. Daarom is het volgens hem de moeite waard om bureaucratische obstakels op deze gebieden uit de weg te ruimen.

“Tijdens het presidentiële bezoek zal het onderwerp van samenwerking op het gebied van onderwijs besproken worden en als praktische stap zal er een school geopend worden in Fizuli. Het is een gebaar van steun van Oezbekistan aan ons land bij het herstel van de bevrijde gebieden”, liet de AIR-directeur weten.

De Oezbeekse politicoloog en internationale geleerde Rafael Sattarov merkte op dat de grote politiek-economische droom van het Oezbeekse leiderschap sinds het presidentschap van Islam Karimov toegang tot zeehavens en de wereldoceaan is.

“De Oezbeekse autoriteiten hebben de route door Turkmenistan en Iran naar de Iraanse haven Chabahar in hun gedachten en projecten opgenomen. De tweede route naar zee liep via Afghanistan en Pakistan naar de Pakistaanse haven Gwadar. Deze projecten zijn niet van de agenda geschrapt, maar de “Middle Corridor” lijkt de handigste en meest veelbelovende manier om via de Kaspische Zee naar Azerbeidzjan en Türkiye en verder naar de Turkse havens in de Zwarte Zee en de Middellandse Zee te komen. Elk project heeft voor- en nadelen die samenhangen met het internationale isolement van het betreffende land en de slechte of verouderde transportinfrastructuur. Er zijn grootschalige investeringen nodig om dergelijke zwakke punten aan te pakken. De effectiviteit van elk internationaal project hangt ook af van de politieke situatie in de betrokken landen. Wanneer verschillende krijgsheren en leiders van verschillende bewegingen over een bepaalde regio heersen, razzia’s organiseren, terroristische aanslagen plegen en aanslagen plegen op karavanen met vrachtwagens of bedrijfsobjecten, maakt dat het erg moeilijk om transportprojecten uit te voeren”, voegt de Oezbeekse politicoloog eraan toe.

Daarom, meent Sattarov, heeft de Oezbeekse regering absoluut gelijk als ze inzet op de ontwikkeling van de “Midden-corridor”. Deze route is voordelig omdat ze minder gevoelig is voor politieke risico’s en, volgens de expert, een betere kans heeft om uitgevoerd te worden dan de passages door Iran, Afghanistan en Pakistan. Daarom vormt de “Middle corridor” een belangrijk moment van samenwerking tussen Bakoe en Tasjkent.

“Diversificatie van logistieke en transportcorridors is een oude politieke droom van Oezbekistan. De mainstreaming van deze kwesties is gekoppeld aan verschillende gebeurtenissen. De huidige acties van de Oezbeekse autoriteiten zijn geactualiseerd door de wereldwijde pandemie, die de bevoorradingsketens sterk heeft veranderd, en vervolgens de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, die geen negatieve invloed kon hebben op de bevoorradingsknooppunten, waaronder die in Oezbekistan. Door de oorlog werd de invoer van farmaceutische goederen in ons land verstoord en kwamen er geen levensmiddelen meer uit Oekraïne. En sommige goederen uit Oezbekistan gingen gewoon verloren op het grondgebied van de Russische Federatie – auto’s, chemische en landbouwproducten, wat tot grote verliezen leidde. Als we in dit verband kijken naar de dynamiek van de betrekkingen, niet alleen tussen Azerbeidzjan en Oezbekistan, maar ook tussen Kazachstan en Azerbeidzjan, moet worden opgemerkt dat de leiders van de drie staten de samenwerking op het gebied van de diversificatie van transportknooppunten van exportgoederen serieus overwegen en uitbreiden”, beweert Sattarov.

Tegelijkertijd merkt de politicoloog op dat “het lot van Oezbeken en Azerbeidzjanen diep met elkaar verweven is, dat er veel culturele en humanitaire raakpunten zijn en dat deze gemeenschappelijkheid moet worden ontwikkeld”.

“Het enige waar het deze relatie aan ontbreekt is een zekere gedrevenheid en het is tijd om het groene licht te geven voor het versterken van de samenwerking tussen het privékapitaal en zijn beweging. Zo moeten we onze routes naar de Turkse havens van Iskenderun, Trabzon en de Georgische Zwarte Zeehavens uitbreiden. Onze voorouders hebben in het verleden de routes aangelegd en staten gecreëerd in verschillende delen van Eurazië en Afrika, en in dit opzicht moeten we ook het gezichtsveld van de wereldwijde ontwikkeling van de logistieke vooruitzichten van de twee landen uitbreiden en ze moedig, vastberaden en resoluut implementeren”, zei Sattarov tot besluit.