Referentie: Matanat Nasobova voor Caliber.az

De regeling van de Armeens-Azerbeidzjaanse betrekkingen heeft enige vooruitgang geboekt dankzij bemiddelingspogingen. Maar dit bevalt Jerevan geenszins, omdat het gedwongen wordt de vredesagenda te volgen bij het tot stand brengen van wederzijds begrip met zijn naaste buur en het volledig opgeven van zijn revanchistische aspiraties. Maar juist van de vredesagenda heeft Armenië zich altijd gedistantieerd en het is duidelijk dat het deze vicieuze traditie nu niet zal veranderen.

Wat als deze tussenpersonen meer dan gezaghebbend zijn? Het is Armenië niet vreemd om omstandigheden te verzinnen om het belang van deze of gene tegenstander te bagatelliseren. Rusland was de eerste van de tussenpersonen die de Armeniërs in de arm namen. En nu beweert premier Nikol Pashinyan in een interview met Euronews dat de Russische inspanningen om vrede te bereiken in de zuidelijke Kaukasus aanzienlijk zijn verzwakt door de oorlog in Oekraïne. Ze zeggen dat Rusland niet genoeg aandacht kan besteden aan de regio vanwege zijn betrokkenheid bij Oekraïne.

Ook de Europese Unie, waarvan Pashinyan de rol in de Armeens-Azerbeidzjaanse regeling ineffectief noemde, kwam onder het Armeense geweer.

De kritiek van de Armeense premier bleef natuurlijk niet onopgemerkt. Vooral in Rusland – de reactie van Moskou volgde onmiddellijk. In een reactie op de beweringen van Pashinyan over het Moskouse onderhandelingsformaat zei Maria Zakharova, woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, dat deze “geen feitelijke basis hebben”. Volgens haar is de positie van Moskou in de zuidelijke Kaukasus helemaal niet verzwakt door de oorlog in Oekraïne.

“… We zijn en blijven volledig geïnteresseerd in het bevorderen van het proces van normalisatie van de Armeens-Azerbeidzjaanse betrekkingen. We doen er alles aan om duurzame vrede en harmonie in de regio te bereiken en we komen onze verplichtingen in de zuidelijke Kaukasus volledig na. Over wat voor soort afname in activiteit, zoals het werd voorgesteld, kunnen we spreken als er de afgelopen maanden een hele reeks contacten heeft plaatsgevonden met deelname van de Russische Federatie? Ik denk dat je gewoon de waarheid onder ogen moet zien. En de waarheid is dat het aan Bakoe en Jerevan is om de gemaakte afspraken consequent uit te voeren, waarbij wij bereid zijn de partijen op alle mogelijke manieren te helpen,” antwoordde Zakharova op de kritische opmerkingen van Pashinyan.

De Russische diplomaat weerlegde de demarche van Pashinyan met een argument dat in Moskou opdook nadat Jerevan de territoriale integriteit van Azerbeidzjan samen met Karabach had erkend.

“Nadat het Armeense leiderschap Karabach als Azerbeidzjaans heeft erkend, lijken alle beweringen tegen Rusland over het gebrek aan inspanningen ongepast,” zei de vertegenwoordiger van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken.

Blijkbaar kwam de erkenning van Karabach door Armenië als deel van Azerbeidzjan voor Moskou nogal onverwacht, maar het gaf Moskou wel een soort carte blanche, die het zal gebruiken als Jerevan begint terug te krabbelen. En Pashinyan heeft niets om hierop te reageren.

Een ander belangrijk punt: Zakharova heeft de kwestie van de aanwezigheid van Russische vredeshandhavers in Karabach, die gevoelig ligt bij Moskou, niet genegeerd. Het is duidelijk dat het tijdstip van terugtrekking van de Russische vredesmacht uit de regio onvermijdelijk nadert en het Kremlin wil het verblijf van zijn militairen daar graag verlengen om zijn invloed in de zuidelijke Kaukasus te behouden.

Zeker nu er een felle strijd om het leiderschap woedt tussen Washington, Brussel en Moskou. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Russische Federatie hard reageert op de beschuldigingen van Armeniërs aan het adres van haar vredesmacht.

“De argumenten over de terugtrekking van Russische vredeshandhavers uit Karabach zijn absoluut onbegrijpelijk, vooral tegen de achtergrond van de huidige extreem moeilijke humanitaire situatie. Is dit de wens van Pashinyan? Het is algemeen bekend dat vredeshandhavers belangrijke functies vervullen. Is deze activiteit inderdaad onnodig, ongewenst vanuit het oogpunt van het Armeense leiderschap, en willen ze dat het niet gebeurt?” vroeg Zakharova zich af.

Bovendien wees de Russische diplomaat erop dat “het Armeense leiderschap over verschillende belangrijke kwesties vaak een dubbelzinnig standpunt inneemt, maar ik wil dat er op dit punt [over vredeshandhavers – red.] geen dubbelzinnigheden zijn.”

Maar de Europese bemiddelaars negeerden de aanvallen van de Armeense premier, omdat ze er blijkbaar geen logica in zagen. Sterker nog, volgens Pashinyan, “als een van de partijen zich niet houdt aan de afspraken die zijn gemaakt in aanwezigheid van de voorzitter van de EU, dan volgen daar niet eens concrete beoordelingen uit.” Dit betekent dat Brussel de schuldigen niet straft.

Het is duidelijk dat de Armeense premier met de partij “die de overeenkomst niet nakomt” Azerbeidzjan bedoelt, terwijl het Armenië zelf is die de onderhandelingen torpedeert en het bereiken van een vredesakkoord met Bakoe verhindert. En hoogstwaarschijnlijk was de reden voor de golf van eisen van Jerevan aan het adres van Brussel een nieuwe mislukking van Armenië op het Europese onderhandelingstraject. Zoals u weet, steunde de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, tijdens de top in juli het voorstel van Bakoe om de weg Aghdam-Khankandi te gebruiken voor het vervoer van goederen naar Karabach, wat in strijd is met de belangen van Armeense zijde.

In wezen volgt uit de verklaringen van Pashinyan dat noch Moskou noch Brussel competent genoeg zijn om te bemiddelen in de Armeens-Azerbeidzjaanse onderhandelingen.

Bovendien is Jerevan, gezien de onvoorbereidheid van Armenië op vrede, hoogstwaarschijnlijk niet tevreden met de inspanningen van de derde bemiddelaar – Washington, die nauw samenwerkt met de EU over de Armeens-Azerbeidzjaanse regeling.

Het is duidelijk dat Jerevan het onderhandelingsproces voor onbepaalde tijd wil vertragen, en zolang de bemiddelaars geen serieuze druk op Armenië uitoefenen, zal het land zich van de ene kant naar de andere haasten, buigend voor de voeten van Moskou, maar hopend op aalmoezen uit Brussel en de hand van Washington kussend.

Azerbeidzjan doet, in tegenstelling tot Armenië, al het mogelijke op weg naar stabiliteit en vrede in de regio, ongeacht op welk spoor (Moskou, Brussel of Washington) een vredesakkoord zal worden bereikt.