Verlaging van de discontovoet in Azerbeidzjan: voordelen en verwachtingen

De kans dat de autoriteiten het monetaire beleid versoepelen, neemt toe nu de geïmporteerde inflatiefactor en andere externe risico’s van de afgelopen twee jaar geleidelijk afnemen. Nu de inflatieverwachtingen in Azerbeidzjan, net als in veel landen over de hele wereld, afnemen, krijgen inspanningen om de bbp-dynamiek te verbeteren en de belastingdruk op bedrijven te verlagen steeds meer prioriteit. Een duidelijk signaal voor de financiële sector van het land is het besluit van de Centrale Bank van Azerbeidzjan (CBA) om de discontovoet vanaf 21 december opnieuw te verlagen. De beslissing weerspiegelt het vertrouwen van de toezichthouder dat de inflatie het komende jaar dicht bij het doelbereik zal blijven.

De afgelopen twee jaar heeft het wereldwijde financiële en economische systeem een aanzienlijke geo-economische fragmentatie ondergaan en is het herhaaldelijk getroffen door de pandemie van het coronavirus, militaire conflicten en energie- en voedselcrises. Al deze negativiteit werd voorafgegaan door pogingen van financiële regelgevers in de VS en Europa om de economische vertraging na de pandemie te boven te komen door in 2020-2021 de “geldpers” los te laten, wat resulteerde in een ongekende stijging van de wereldwijde inflatie. Vervolgens kwam de prijsstijging in een stroomversnelling tegen de achtergrond van de door de Russisch-Oekraïense oorlog veroorzaakte sanctiestop. Sindsdien zijn de inspanningen van de meeste centrale banken van de wereld erop gericht om de prijsstijging af te remmen door het monetaire beleid aan te scherpen, voornamelijk door de rente te verhogen.

Azerbeidzjan werd gedwongen om een vergelijkbaar pad te volgen. Geconfronteerd met een ongekend hoog niveau van geïmporteerde inflatie en een ongekende stijging van de prijzen van consumptiegoederen, bevorderde de leiding van de Centrale Bank van Azerbeidzjan tamelijk conservatieve monetaire scenario’s, ook op het gebied van bankleningen. Deze en andere maatregelen hebben het monetaire beleid sinds de tweede helft van vorig jaar aangescherpt, waaronder de geleidelijke verhoging van de discontovoet, die op zijn hoogtepunt 9 procent bedroeg.

Samen bleken deze stappen zeer effectief, en tegen de herfst van dit jaar was de prijsstijging aanzienlijk verminderd: eind september was de inflatie in Azerbeidzjan gedaald tot 5,1%, wat meer dan drie keer lager is dan de piek van 15,6% in september 2022. Als gevolg hiervan besloot de Centrale Bank op 2 november, in wat gezien kan worden als een voorzichtig signaal aan de financiële sector van het land over de geleidelijke versoepeling van het monetaire beleid, om de discontovoet te verlagen van 9 procent naar 8,5 procent.

Het besluit van het bestuur van de CBA een dag eerder om de discontovoet vanaf 21 december te verlagen van 8,5% naar 8% was een logische voortzetting van dit beleid. Op zijn beurt werd de ondergrens van de rentecorridor verlaagd van 7 procent naar 6,5 procent en de bovengrens van 9,5 procent naar 9 procent. “Dit besluit werd genomen rekening houdend met de indicatoren van de werkelijke en verwachte inflatie binnen de doelbandbreedte (4±2 procent), de stabilisatie van de inflatieverwachtingen en het overaanbod op de valutamarkt. Sinds de laatste monetaire beleidsvergadering van de Raad van Bestuur van de CBA is de inflatie op jaarbasis sneller gedaald dan verwacht,” aldus de CBA in een verklaring. De toezichthouder merkte ook op dat de 12-maands inflatie in november 2023 2,6% bedroeg, terwijl de jaarlijkse inflatie voor de derde maand binnen het doelbereik lag. Over het algemeen blijft de maandelijkse prijstrend dalen in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Bovendien was er in november sprake van deflatie, waarbij de CPI met 0,2 procent daalde, wat over het algemeen niet kenmerkend is voor de huidige financiële periode.

De jaarlijkse inflatie is gedaald door de invloed van externe en interne factoren en de processen die plaatsvinden in Azerbeidzjan vallen ruim binnen de dominante mondiale trends. De vertraging van de geïmporteerde inflatie is voornamelijk te wijten aan de afname van de wereldwijde economische activiteit (recessie in de Europese Unie, de VS en veel andere ontwikkelde regio’s in de wereld) en het strakke monetaire beleid van de regelgevende instanties in de meeste landen van de wereld. De voortdurende daling van de wereldgrondstoffenprijzen, vooral voor energie en voedingsmiddelen, heeft ook geleid tot een vermindering van de inflatoire invoer in onze republiek.

De CBA haalde in het bijzonder de statistieken van de Wereldbank (WB) aan, volgens welke de index van de grondstoffenprijzen in november met 18,3% j-o-j daalde, inclusief een daling van 23,9% in de energieprijzen en een daling van 4,6% in de olieprijzen. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) daalde de voedselprijsindex afgelopen november op zijn beurt ook met 10,7 procent j-o-j.

Samen met externe factoren die bijdroegen aan de vermindering van de wereldwijde inflatie en het beleid om de herfinancieringsrente te verhogen, speelden de inspanningen van de toezichthouder om de valutamarkt te stabiliseren dus een uiterst belangrijke rol bij het verlagen van de consumentenprijzen in ons land. De Centrale Bank is dan ook van mening dat het handhaven van het evenwicht op de valutamarkt en het versterken van de nominale effectieve wisselkoers van de manat met 19,5% in november 2023 een belangrijke rol heeft gespeeld bij de anti-inflatoire inspanningen. Dit is een vrij consistente meerjarige trend. De afgelopen acht jaar is de Centrale Bank erin geslaagd om de grootste plaag van de moderne tijd – monetaire inflatie – te vermijden: in tegenstelling tot de buurlanden Rusland, Iran, Türkiye, Georgië en veel andere landen in de Euraziatische regio, die te maken kregen met devaluatie van hun nationale valuta, heeft de Azerbeidzjaanse manat een benijdenswaardige wisselkoersstabiliteit behouden.

De overtollige geldvoorraad wordt gesteriliseerd en sinds het begin van 2023 heeft de CBA ingegrepen op de valutamarkt door $1,4 miljard op te kopen. Dit alles vindt plaats tegen de achtergrond van een aanzienlijk overschot op de lopende rekening van de betalingsbalans – $6,7 miljard, of 12,5 procent van het BBP aan het einde van drie kwartalen van dit jaar, en bij de overgrote meerderheid van de valutaveilingen was het aanbod van valuta aanzienlijk groter dan de vraag, wat op zich al duidt op gezonde processen op de lokale financiële markt. Deze stappen hebben op hun beurt bijgedragen aan de groei van de deviezenreserves van de CBA, die sinds begin 2023 met 20,3 procent zijn toegenomen tot $10,8 miljard.

Welke voordelen heeft de trend om de discontovoet te verlagen voor de binnenlandse economie, en wat zijn de inflatieverwachtingen voor het komende jaar? De belangrijkste langetermijndoelstelling van de regering en de Centrale Bank blijft het handhaven van de macro-economische stabiliteit en het terugdringen van de inflatie, en in 2024 worden in dit opzicht positieve trends verwacht. “Volgend jaar zullen de noodzakelijke maatregelen voor een optimaal fiscaal en monetair beleid worden voortgezet, en de inflatie zal naar verwachting op een niveau van één cijfer liggen,” zei premier Ali Asadov tijdens de recente begrotingslezingen in de Milli Majlis. Volgens recente voorspellingen van de CBA en het Ministerie van Economische Zaken wordt de jaarlijkse inflatie in Azerbeidzjan volgend jaar geschat op 5,3%. De vooruitzichten voor een vermindering van de prijsstijging in Azerbeidzjan blijken uit de gegevens van verschillende wereldwijde financiële organisaties: zo verwacht de International Banking and Financial Services Corporation van Nederland ING dat de inflatie in ons land in 2024 zal zijn teruggebracht tot 5 procent. Nog optimistischer in dit opzicht zijn de voorspellingen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), dat denkt dat de gemiddelde jaarlijkse inflatie in Azerbeidzjan in 2024 zal afnemen tot 4,7%.

Een laag inflatierisico is een basisvoorwaarde voor de stabiele werking van binnenlandse kredietstructuren en de economie als geheel. Bovendien zal de banksector, gezien de verlaging van de discontovoet van de toezichthouder (en verdere stappen in deze richting zijn mogelijk in 2024), een impuls krijgen om de rente op leningen naar beneden bij te stellen. Gezien de hoge liquiditeit van de banken is dit een langverwachte maatregel om de vraag op de kredietmarkt te optimaliseren. Goedkoper lenen wordt gezien als een essentieel onderdeel van het algemene beleid van de regering om de ontwikkeling van het bedrijfsleven te stimuleren en de belastingdruk op de burgers te verlagen. In het kader van het begrotings- en belastingbeleid voor 2024 werden met name wijzigingen aan het belasting- en douanewetboek goedgekeurd en werden privileges en vrijstellingen van een aantal betalingen ingevoerd om de bedrijfsactiviteit te stimuleren en de belastinggrondslag te verbreden.

Referentie: Caliber.az