Zonder vredesverdrag zijn infrastructuurprojecten met Armenië onhoudbaar | Analytics
- October 17, 2023
- 11:26 am
Referentie: Vadim Mansurov voor Caliber.az
Op 15 oktober werd de staatsvlag van Azerbeidzjan gehesen over heel Karabach. De kwestie-Karabach is nu voor eens en voor altijd afgesloten, alle insinuaties en manipulaties met betrekking tot de territoriale integriteit van ons land zijn voorbij. De problemen van de regio houden hier echter niet op. Het herstel van een volledig verwoeste economie – infrastructuur, bedrijven, landbouwgrond – ligt in het verschiet. Tegelijkertijd blijft de kritieke kwestie van de ondertekening van een vredesverdrag met Armenië bestaan.
Welke strategie moet Bakoe volgen in de verdere dialoog met Jerevan, hoe realistisch zijn de plannen om een definitieve vrede met dit land te sluiten? Wat moeten we precies verwachten van de geplande bijeenkomst van de leiders in Brussel en hoe zal Pashinyan zich in de toekomst gedragen? Azerbeidzjaanse en Russische deskundigen gaven hun mening over deze kwestie.
Farhad Mammadov, een politicoloog en hoofd van het South Caucasus Research Centre, merkte in een gesprek met Caliber.Az op dat Azerbeidzjan, door zijn vlag over het hele grondgebied van Karabach te hijsen, heeft laten zien dat de kwestie van de territoriale integriteit van het land voor ons voor altijd gesloten is.
“Tegelijkertijd is Azerbeidzjan bereid om Armeniërs uit Karabach te accepteren en hun rechten te waarborgen als zij het burgerschap van ons land accepteren. Maar het onderwerp van de territoriale aanspraken van Armenië op Azerbeidzjan is helaas nog niet afgesloten, dus het belangrijkste is nu om de weigering van Jerevan om territoriale aanspraken te maken op Azerbeidzjaans grondgebied juridisch te consolideren. We horen veel verklaringen van het Armeense leiderschap en de westerse gemeenschap, maar dat zijn slechts verklaringen. Om ze met wetgeving te ondersteunen, zou Pashinyan niet alleen moeten zeggen dat Karabach Azerbeidzjan is, maar ook moeten toestaan dat er wijzigingen worden aangebracht in de preambule van de Armeense grondwet of dat de wet uit 1992 wordt ingetrokken die de leiders van het land verbiedt om documenten te ondertekenen waarin het grondgebied van Karabach als Azerbeidzjaans wordt beschouwd. Daarom is het belangrijkste doel van het vredesverdrag met Armenië de nivellering door de Armeense autoriteiten van het juridische aspect – al hun aanspraken op de Republiek Azerbeidzjan,” meent de politicoloog.
Daarnaast benadrukt Mammadov ook de geopolitieke betekenis van het vredesverdrag tegen de achtergrond van turbulentie in het noorden en zuiden van de zuidelijke Kaukasus – de oorlog in Oekraïne en de Palestijns-Israëlische militaire confrontatie.
“Daarom is duidelijkheid in de betrekkingen met Armenië en in het algemeen in de regionale context essentieel voor Azerbeidzjan. Ik denk dat het initiatief van de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev voor een trilaterale top van landen in de zuidelijke Kaukasus precies dit inhoudt.
Wat betreft de kwestie van de Zangezur-corridor: ja, dit is een element van onderlinge afhankelijkheid en regionale integratie, en daarom bevordert Azerbeidzjan dit. Maar het is een afgeleide van het vredesverdrag. Zonder dat verdrag zijn dergelijke infrastructuurprojecten onrealistisch.
Wat de bijeenkomst in Brussel betreft, heb ik de indruk dat alles al besproken is, dat de deelnemers elkaars standpunten kennen en dat de bijeenkomst een soort markering zal zijn van hoe we ons bewegen – in een constructieve spiraal of in een deconstructieve spiraal,” zei de politiek analist.
In het geval van een constructieve versie van de vergadering in Brussel, kunnen de partijen het volgens hem eens worden over een routekaart, bijvoorbeeld over de vrijlating van militairen die de afgelopen maanden in Armenië en Azerbeidzjan zijn gearresteerd. Er zou ook een begin kunnen worden gemaakt met de voorbereidende werkzaamheden voor een commissie voor grensafbakening.
“Ik denk dat het verschil tussen de komende bijeenkomst in Brussel en eerdere bijeenkomsten is dat de kwestie-Karabach als obstakel voor het sluiten van een vredesverdrag uit de weg is geruimd. Hoewel, als de Armeense kant en haar beschermheren in Frankrijk en deels de Verenigde Staten volharden, zal dit natuurlijk tot niets goeds leiden. Aan de andere kant is het verschil tussen de verwachte bijeenkomst en de vorige dat de tijd is gekomen om beslissingen te nemen, en deze beslissingen moeten zo snel mogelijk worden uitgevoerd. Zodat de regio in een open, constructieve spiraal terechtkomt en we in de nabije toekomst resultaten kunnen boeken,” zei Mammadov.
Ondertussen voorspelt de Russische politicoloog Andrei Petrov, adjunct-directeur-generaal van het persbureau Vestnik Kavkaza, dat Azerbeidzjan zich in de nabije toekomst meer zal richten op de interne agenda, op de processen van de heropleving van Karabach en Oost-Zangezur. En volgens hem zal dit ook de koers van het buitenlands beleid van Azerbeidzjan beïnvloeden, omdat Bakoe steden en dorpen herstelt en duidelijk laat zien dat het uitsluitend constructief handelt – als een bouwer en als een meester, terwijl het tegelijkertijd de feiten van de destructieve activiteiten van Armenië in de bezette gebieden onthult. En deze feiten zullen aan de wereldgemeenschap worden gepresenteerd.
“Tegelijkertijd ben ik er zeker van dat de anti-Azerbeidzjaanse campagne in het Westen zal doorgaan, vooral in die landen die Rusland uit Armenië willen verdrijven, maar dat doen ze uitsluitend vanwege hun eigen belangen, en niet omdat ze tegen Azerbeidzjan zijn. Het is gewoon omdat in het Westen alle andere landen slechts als werktuigen worden beschouwd, niet als partners. In de strijd tegen deze anti-Azerbeidzjaanse propaganda zullen feiten zoals de dag ervoor, bijvoorbeeld, toen Ilham Aliyev de fundamenten legde van nieuwe gebouwen en dorpen in het Fizuli-district, zeer effectief werken, vooral wanneer er tegelijkertijd videomateriaal wordt gepresenteerd om te laten zien wat de bewoners van deze dorpen hebben achtergelaten: de huizen zijn niet alleen vernietigd, maar steen voor steen ontmanteld en naar Armenië gebracht. Op deze manier wordt bewezen dat Armenië in Karabach als een dief, plunderaar en vernietiger heeft gehandeld, terwijl Azerbeidzjan daarentegen als een zuinige, zorgzame eigenaar van zijn land handelt, omdat het graag ziet dat het land bloeit en de mensen er in voorspoed leven.
Ik denk dat de kwestie van het vredesverdrag weliswaar actueel blijft voor Azerbeidzjan, maar niet meer zo acuut zal zijn. Bakoe heeft namelijk geen verbeterde diplomatieke instrumenten nodig omdat de belangrijkste kwesties al zijn opgelost – de Armeense troepen zijn teruggetrokken uit Azerbeidzjan en de grondwettelijke orde in het land is voor 100 procent hersteld. Ilham Aliyev heeft eindelijk de staatsvlag van Azerbeidzjan gehesen in Khankendi, Khojaly en Agdara. Het was een zeer vreugdevolle en eerbiedige gebeurtenis, en ik was erg blij om ernaar te kijken,” benadrukte Petrov.
Volgens hem is Armenië nu paradoxaal genoeg meer geïnteresseerd in het vredesverdrag, omdat de kwesties die Jerevan meer ongemak bezorgen onopgelost blijven.
“Ten eerste is dat de opening van transportverbindingen – Armenië blijft een land dat van bijna alle kanten afgesloten is, met slechts een kleine grens met Iran en Georgië. Het feit dat Armenië weigert om zijn verplichtingen met betrekking tot de Zangezur-corridor na te komen, is nu meer een probleem voor Armenië zelf, omdat Azerbeidzjan al de fundamenten heeft gelegd voor een wegbrug over Iran en voorbereidingen treft om hetzelfde te doen voor spoorwegverbindingen. Dat wil zeggen, we verwachten dat de corridor zal worden gerealiseerd langs de rechteroever van de Araz, in het gedeelte tussen Zangilan en Nakhchivan, waarbij de corridor over het grondgebied van Iran zal lopen. En vanaf dat moment zal Iran dus betrokken zijn bij regionale economische processen, en Armenië zal van dit alles worden uitgesloten als het niet zoveel wil doen. Maar als de Zangezur-corridor niet over Armeens grondgebied wordt geopend, waarom zou Azerbeidzjan dan überhaupt de grens met Armenië openen? Azerbeidzjan heeft hier geen belang bij, al zijn transportroutes gaan door Georgië, en nu zullen ze door de Zangezur-corridor gaan met een sectie van veertig kilometer in Iran. Armenië is hier niet langer nodig en moet een manier bedenken om Azerbeidzjan ervan te overtuigen zijn grenzen te openen. Tegelijkertijd zal het Türkiye moeten overtuigen, dat ook zijn grens met Armenië niet zal openen voordat het deze kwestie met Azerbeidzjan heeft opgelost.
De terugkeer van Azerbeidzjaanse vluchtelingen naar Armenië, naar West-Azerbeidzjan blijft een al lang bestaand onderwerp, en ik denk dat dit onderwerp actiever aan de orde zal worden gesteld, vooral in reactie op eventuele claims van Armenië. Azerbeidzjan onderhandelde vroeger met Armenië en koppelde alles aan de vreedzame beëindiging van het separatistische project door Armenië. Maar nu bestaat dit project gewoon niet, en Armenië kan het Bakoe niet aanbieden. Azerbeidzjan heeft nu dus zijn handen vrij, en daarom zal het thema-argument over de terugkeer van vluchtelingen steeds vaker te horen zijn als Armenië iets anders van Azerbeidzjan wil.
Een andere kwestie is de interactie van Armenië met het Westen, en ik denk dat we getuige zullen zijn van een ingewikkeld diplomatiek proces in de driehoek Armenië-West-Rusland met verschillende plotwendingen. Want zoals ik in de expertgemeenschap en in de officiële verklaringen van de autoriteiten zie, nadat Azerbeidzjan de volledige controle over zijn grondgebied had herwonnen, schakelde Rusland over op de tactiek van intensievere onderhandelingen met Armenië om de Russisch-Armeense samenwerking te behouden, voornamelijk op economisch gebied. Nu de Karabach-factor verdwenen is, kan Moskou zijn betrekkingen met Jerevan op bilateraal niveau versterken zonder de belangen van Azerbeidzjan te schaden. Als Nikol Pashinyan de samenwerking met Rusland op het politieke of militair-politieke vlak niet wil handhaven, kan Moskou een ander, laten we zeggen ‘Georgisch’ scenario volgen – ze ontwikkelen op het gebied van economische banden. Zelfs als Jerevan de terugtrekking van de 102 Russische militaire bases uit het land eist.
Men kan er zeker van zijn dat het Westen, afgezien van militaire en politieke successen, niet geïnteresseerd is in iets anders in Armenië, en het is ook niet de moeite waard om te rekenen op enige economische samenwerking tussen Armenië – niemand zal de Europese markt openen voor Armeense goederen.
Op de een of andere manier is Rusland nu zeer geïnteresseerd in het vredesverdrag tussen Azerbeidzjan en Armenië, omdat het de situatie aan de zuidgrenzen van Rusland kan regelen. Er is een paradoxaal moment waarop Armenië het meest geïnteresseerd is in het sluiten van een vredesverdrag, terwijl Rusland de meeste moeite zal doen om het te sluiten. Het Westen streeft in de Armeens-Azerbeidzjaanse contacten uitsluitend zijn eigen belangen na, en hoewel het enkele pogingen zal doen om het sluiten van een vredesverdrag te bevorderen, zal het in feite spelen voor het behoud van de spanning in de betrekkingen tussen Bakoe en Jerevan, omdat het Westen door gebruik te maken van deze spanningstoestand infiltreert en voet aan de grond krijgt in Armenië,” vatte Petrov samen.