Caliber.Az presenteert een interview met de Azerbeidzjaanse politiek analist Isa Javadov.

• Denkt u niet dat de onderhandelingen over een Armeens-Azerbeidzjaanse regeling steeds meer vastlopen?
• Ja, een dergelijk beeld tekent zich vandaag inderdaad af in de hoofden van vele politici en internationale analisten. Terwijl de najaarsvergaderingen in Praag, Brussel en Washington hoop gaven op een snelle en productieve regeling, bestaat er nu geen twijfel meer over dat Armenië doelbewust de totstandbrenging van vrede vertraagt omwille van zijn onrealistische irredentistische ambities. Vroeger kon dit uitstel worden toegeschreven aan de angst van het Armeense leiderschap voor een ernstige politieke crisis, maar vandaag zien we dat het kabinet Pashinyan in zijn retoriek en gedrag niet verschilt van de verzameling radicale nationalisten die tot voor kort in de straten van Irevan rellen veroorzaakten.
• Armenië gelooft dat Azerbeidzjan zich voorbereidt op een “grootschalig gebruik van geweld”. Wat denkt u hiervan?
• De vrees van Armenië is niet ongegrond vanwege het politieke infantilisme van het officiële Jerevan zelf, dat in plaats van vrede en welvaart in de zuidelijke Kaukasus te bevorderen, de sfeer van geweld in de regio blijft aanwakkeren. Maar correct gezegd bereidt Azerbeidzjan zich niet voor op een nieuwe grootschalige oorlog. Bakoe maakt zich immers geen illusies over het evenwicht van het Armeense establishment. Sinds de ondertekening van de trilaterale verklaring (tussen de leiders van Azerbeidzjan, Rusland en Armenië) op 10 november 2020 hebben zich meer dan eens gewapende provocaties voorgedaan, waarop men volledig voorbereid moet zijn. Vooral sinds een paar weken geleden alternatieve routes voor de levering van wapens aan de terroristen in Khankendi werden onthuld, en met de steun van het Russische vredescontingent. Het rapport van de Internationale Crisisgroep, dat wees op het risico van een nieuwe grootschalige maar kortdurende oorlog tussen Armenië en Azerbajdzjan, lijkt dus vrij geloofwaardig. Persoonlijk twijfel ik er niet aan dat Armenië vroeg of laat opnieuw een grote oorlog in de Kaukasus zal uitlokken.
• Is het, gezien de huidige gespannen betrekkingen tussen Bakoe en Teheran, voor Iran mogelijk om in te grijpen bij een grootschalige militaire actie in de zuidelijke Kaukasus?
• Tot 2020 probeerde Teheran Azerbeidzjan en Armenië tot op zekere hoogte in evenwicht te houden, wat in zijn belang was om zijn invloed in de hele zuidelijke Kaukasus te vergroten. Maar aangezien de overwinning van Azerbeidzjan Iran enigszins aan de zijlijn van de Kaukasische politiek heeft gezet, zal Teheran waarschijnlijk proberen alleen op Armenië in te zetten als zijn enige gids in de regio. Tegelijkertijd denk ik niet dat Iran zich openlijk zal mengen in een militaire confrontatie met Azerbajdzjan, aangezien Bakoe nog steeds belangrijk is voor het land in termen van economische samenwerking, vooral gezien de internationale sancties.

Evenzo blijft Azerbaijan een cruciaal vervoersknooppunt tussen Iran en Rusland. De steun van Teheran aan Jerevan zou de volgende strategieën kunnen omvatten: de aantoonbare accumulatie van grote aantallen troepen aan de grens, de levering van wapens en munitie aan Armenië, met inbegrip van lichte aanvals-UAV’s, toegenomen terroristische activiteiten door Iraanse proxies in Azerbeidzjan, en de mogelijke heimelijke inzet van haar proxies en trainers aan Armeense zijde.

• Heeft Armenië zijn verliezen na de oorlog althans gedeeltelijk kunnen goedmaken?
• Het is onwaarschijnlijk dat de strijdkrachten van Armenië na hun nederlaag in 2020 hun offensieve capaciteiten terugkrijgen. Daarom is het nu hun taak om een soort defensieve strategie te ontwikkelen in de aanloop naar de oorlog, dus de nadruk ligt op het versterken van artillerie, antitank en luchtafweer arsenalen, vooral hun munitie, waarvoor ze zich eigenlijk wenden tot Iran, India en andere landen. Dat wil zeggen, Armenië heeft nog steeds iets om mee te vechten, maar zijn gevechtspotentieel is aanzienlijk lager dan wat het in 2020 had. Hoe dan ook, we moeten voorbereid zijn op felle verzetspogingen en agressieve beschietingen van Azerbeidzjaanse nederzettingen door hen.
• Zoals u weet heeft officieel Bakoe voorgesteld controleposten in te richten aan de grens met Armenië. Wat denkt u daarvan? Welke problemen zal het oplossen?
• De kwestie van de grenscontroleposten heeft in de eerste plaats gevolgen voor de weg naar Lachin, aangezien er nog steeds illegale handel in wapens en mankracht naar Khankendi plaatsvindt. Aangezien er momenteel geen echte noodzaak bestaat voor burgers van Azerbajdzjan of Armenië om beide landen te bezoeken, zijn deze controleposten in de eerste plaats nodig om de veiligheid van de regio te waarborgen en terroristische en smokkelactiviteiten in te dammen.
• Armenië ziet de toenadering tot Türkiye en de ondertekening van een vredesakkoord met Azerbajdzjan als twee verschillende zaken. Türkiye daarentegen presenteert de twee processen als één. Zal Ankara Jerevan op andere gedachten kunnen brengen?
• De terughoudendheid van Armenië om de toenadering tot Türkiye en Azerbaijan als één zaak te beschouwen is een duidelijke aanwijzing dat het de politieke realiteit onvoldoende inschat. In ieder geval is het proces van normalisatie van de betrekkingen tussen Türkiye en Armenië pas mogelijk nadat volledige vrede met Azerbajdzjan is bereikt. Daarom zal ofwel de Azerbeidzjaanse diplomatie ofwel het Azerbeidzjaanse leger Armenië ervan kunnen overtuigen dat de betrekkingen met Türkiye en Azerbeidzjan in de eerste plaats één zaak zijn.