Het besluit van Brussel om Georgië al dan niet de status van EU-kandidaat te geven, hangt af van de vraag of de republiek voldoet aan de twaalf voorwaarden die eerder zijn gesteld, zei de directeur van de Europese Dienst voor extern optreden, Michael Siebert, die in Tbilisi is aangekomen.

“Alles kan nog gebeuren. December of zelfs oktober, wanneer de Europese Commissie het pakket zal presenteren, is nog even weg”, aldus Siebert.

Hij merkte op dat de hervormingen in Georgië “op papier” moeten worden geformaliseerd en in de praktijk moeten worden uitgevoerd. Dit zal het belangrijkste criterium zijn om na te gaan of de Georgische regering aan de gestelde voorwaarden heeft voldaan. Siebert voegde eraan toe dat ook de oppositie en organisaties zonder winstoogmerk, de zogenaamde civiele samenleving, bij het proces moeten worden betrokken.

In juni 2022 kwam de EU met een lijst van 12 voorwaarden waaraan de Georgische autoriteiten moeten voldoen om de status van kandidaat-lidstaat van de EU te krijgen. Daarvoor moeten de autoriteiten een aantal liberale hervormingen doorvoeren, de-oligarchiseren en een manier vinden om in het reine te komen met de oppositie, die de uitslag van verkiezingen vaak niet eens erkent.

De Georgische autoriteiten doen inderdaad iets om aan de voorwaarden te voldoen. Zo zijn twee wetsontwerpen, over de-oligarchisering en over gemeenschappelijke rechtbanken, in behandeling bij de Commissie van Venetië van de Raad van Europa en de OVSE/ODIHR.

De vraag rijst echter onvermijdelijk of dit alles een imitatie is. Kunnen we stellen dat de huidige regering werkelijk streeft naar het verkrijgen van de status van kandidaat-lidstaat voor Georgië en, op termijn, naar lidmaatschap van de EU? Diverse recente gebeurtenissen (waaronder de recente botsingen voor het parlement) doen vermoeden dat de regerende partij Georgian Dream verschillende pogingen doet om een dergelijk moment uit te stellen. Zo ziet het er althans van buitenaf uit.

Prominente Georgische deskundigen deelden hun gedachten over de mogelijkheid van Europese integratie van Georgië met Caliber.Az.

De Georgische publieke figuur en mensenrechtenactiviste Samira Bayramova zei dat Georgië al lang tot de landen behoort die hebben verklaard deel te willen uitmaken van de EU.

“En ik wil opmerken dat Georgië vanaf het allereerste begin van het integratieproces het grootste potentieel hiervoor had wat betreft doorgevoerde hervormingen, gereedheid van de wetgeving en kwaliteit van de democratische normen. Maar helaas heeft ons land dat leiderschap verloren en is het er niet in geslaagd die kans te benutten”, aldus de deskundige.

Wat de huidige situatie betreft, beweert de regering een praktisch plan te hebben opgesteld voor de tenuitvoerlegging van de 12 voorwaarden van de EU en probeert zij bepaalde hervormingen door te voeren, aldus Bajramova.

“Het leven laat echter zien dat dit alles alleen op papier is en dat er in de praktijk niets van dit alles gebeurt. Integendeel, we zien acties van de leiders van het land die erop gericht zijn het vooruitzicht op toetreding tot de EU te vervreemden – denk aan de recente situatie met het wetsontwerp inzake buitenlandse agenten. Alleen vanwege het sterke verzet van de bevolking, dat resulteerde in vele duizenden protesten, hebben de regerende krachten geweigerd de wet aan te nemen, die door Brussel ondubbelzinnig negatief werd beoordeeld.

Wijzelf, als gewone burgers, zijn bijna voortdurend getuige van de verschillende stappen die de regerende Georgische Droompartij, regering en parlementaire meerderheid ondernemen om het land zoveel mogelijk te isoleren van allerlei pan-Europese evenementen, initiatieven, enz. En dit laat zich geleidelijk aan voelen binnen het land. Bijvoorbeeld in het rechtssysteem. Het wordt voor burgers steeds moeilijker om via de rechter hun recht te halen”, aldus de mensenrechtenactiviste.

Volgens haar willen de autoriteiten de de-oligarchiseringswet niet aannemen. De justitiële hervorming is nog steeds niet doorgevoerd.

“Bovendien zijn er verschillende politieke krachten in het land die openlijk vijandig staan tegenover de EU, tegenover alles wat westers is, die pleiten voor normalisatie van de betrekkingen met de Russische Federatie, die twee regio’s van Georgië – Abchazië en het zogenaamde Zuid-Ossetië – blijft bezetten. En ze worden zelfs officieel geregistreerd, zoals de Alt-Info partij, die onlangs een bijeenkomst hield voor het parlement en de daar opgehangen vlag van de Europese Unie verbrandde. Registratie van een dergelijke partij is natuurlijk al een schending van de wet.

Vandaag eist het maatschappelijk middenveld van Georgië dat de regering de samenleving een open en transparant actieplan voorlegt om aan de door de EU gestelde voorwaarden te voldoen. De publieke sector is van mening dat het land nu een nieuwe kans heeft om kandidaat-lidstaat van de EU te worden en dat alles in het werk moet worden gesteld om die kans niet een tweede keer voorbij te laten gaan,” besloot Samira Bayramova.

Conflictoloog, doctor in de internationale betrekkingen, hoogleraar aan de Georgische Technische Universiteit Amiran Khevtsuriani wees er op zijn beurt op dat het scepticisme ten aanzien van de regeringsploeg, zowel binnen als buiten het land, mettertijd toeneemt.

“Het lijkt erop dat zij niet bijzonder geïnteresseerd zijn in de uitvoering van de 12 punten, tegelijkertijd neemt de spanning met onze westerse partners toe en horen we steeds meer kritiek uit Brussel en Washington, en dit kan betekenen dat Georgië het risico loopt niet de gewenste status van de Europese Unie te krijgen,” aldus de professor.

Parallel aan deze negatieve processen neemt de economische afhankelijkheid van het land van Rusland toe, zei hij.

“In feite is de Russische Federatie al onze belangrijkste handelspartner geworden, wat natuurlijk geen goed voorteken is voor onze toekomst. Elke associatie met Rusland gaat gepaard met aanzienlijke risico’s, en dat hebben we in onze eigen achtertuin al vaak ondervonden. Daarbij komen de recente loftuitingen van Moskouse functionarissen aan het adres van de Georgische autoriteiten, die natuurlijk op zijn minst voor het officiële Tbilisi zeer onaangenaam zijn en het internationale imago van het land sterk aantasten. Maar tegelijkertijd mogen we de stemming van de meerderheid van de samenleving niet vergeten, die, zoals de recente gebeurtenissen hebben aangetoond, niet zal toestaan dat iemand de koers van het buitenlands beleid van het land schaadt of althans herziet.

Onder dergelijke omstandigheden zal de Georgische regering tot het eind van het jaar op het scherp van de snede moeten lopen – het is duidelijk dat zij onder de grootste druk van zowel de samenleving als haar westerse partners zal komen te staan,” zo vatte Dr. Khevtsuriani samen.