Caliber.Az had een gesprek met Karlygash Nugmanova (Kazachstan), doctor in de politieke wetenschappen, professor en voorzitter van het “East-West” International Centre for Geopolitical Forecasting.

• Hoe ziet u het belang van de Centraal-Aziatische republieken in de regionale politiek en het systeem van internationale betrekkingen?
• Centraal-Azië, dat onlangs uit de schaduw van de wereldpolitiek is getreden, wordt nu een merk en een trend in internationale bijeenkomsten van deskundigen. De goeroe van de politieke analyse, Francis Fukuyama, zei dat Centraal-Azië het centrum van de wereld aan het worden is. En het is inderdaad het enige punt op aarde dat grenst aan vier kernwapenstaten tegelijk: Rusland, China, India en Pakistan. Ondertussen grenst Centraal-Azië aan de islamitische beschaving van het Midden-Oosten en aan twee grote wereldspelers, Rusland en China. Het post-Sovjet-Centraal-Azië staat in de belangstelling van de belangrijkste wereldmachten vanwege de geopolitieke ligging van de regio, de enorme natuurlijke rijkdommen, de economische en politieke transformatieprocessen en de ontwikkeling van de betrekkingen tussen de landen onderling en met de buitenwereld. De situatie is a priori dubbelzinnig. Enerzijds zijn veel landen in de regio exporteurs van grondstoffen en energiebronnen, die gebonden zijn aan de voorwaarden van de wereldmarkten.

Er staan de Centraal-Aziatische staten verschillende potentiële bedreigingen te wachten. De wereld internationaliseert de middelen van verschillende groepen en de hele wereld voelt de druk van de globalisering – er ontstaan mogelijkheden voor sneller verkeer van mensen, informatie en geld. Westerse landen proberen niet alleen de Russische invloed, maar ook de Chinese aanwezigheid in Centraal-Azië in te dammen. Het conflict tussen de “grootmachten” (China, Rusland, de VS en de EU) heeft een ernstige impact en dwingt tot een multi-vector buitenlands beleid dat veel vaardigheid vereist. De volkeren van Centraal-Azië staan nu opnieuw voor grote uitdagingen. Opnieuw moeten de fundamentele vragen worden beantwoord hoe de externe veiligheid en politieke stabiliteit kunnen worden gewaarborgd. De externe actoren die betrokken zijn bij de geopolitiek van Centraal-Azië hebben zowel eigen als overlappende belangen in de regio.

• Waarom zijn de VS en westerse landen geïnteresseerd in Centraal-Azië en welke risico’s levert dit op voor de regio in het licht van hun rivaliteit met Rusland?
• In het algemeen is de strategie van Washington op het gebied van buitenlands beleid in Centraal-Azië gericht geweest op mensenrechten: beschuldigingen van mensenrechtenschendingen, kritiek op autoritair bewind, eisen tot democratisering van bestaande regimes, beschuldigingen van corruptie, verhoogde outreach-druk door het ondersteunen van de activiteiten van verschillende NGO’s en oppositiebewegingen, en outreach-programma’s via officiële structuren (USIS/USAID) om het imago van Amerika in de publieke opinie te positiveren. Tegelijkertijd spant het Westen zich in om een terugkeer van Rusland te voorkomen, de escalatie van islamitisch radicalisme en fundamentalisme te beteugelen en de controle over de Kaspische olie veilig te stellen. Natuurlijk zijn economische en geopolitieke